มูลค่าเสื่อมสิ้น Depletion คืออะไร
มูลค่าเสื่อมสิ้น (Depletion) หมายถึง การหมดเปลืองสิ้นไปตามการใช้ของสินทรัพย์ประเภททรัพยากรธรรมชาติ เช่น ป่าไม้ บ่อน้ำมัน เหมืองแร่ โดยการคิดมูลค่าเสื่อมสิ้นของทรัพยากรธรรมชาติในแต่ละงวดบัญชี ส่วนใหญ่จะคิดตามผลผลิตที่ได้รับ
ค่าใช้จ่าย ที่ตัดจากมูลค่าของสินทรัพย์ที่กิจการใช้ประโยชน์ต่องวดบัญชี เช่น ค่าเสื่อมราคาของเครื่องจักร โดยจะคิดมูลค่ามาจากเงินลงทุนเริ่มต้นเทียบกับมูลค่าซากกับจำนวนปีที่ใช้งานได้ โดยจะทำการเฉลี่ยค่าใช้จ่ายในสินทรัพย์แบ่งเป็นรายปีให้ใกล้เคียงกับความเป็นจริงมากที่สุด เพื่อให้บัญชีกิจการมีความน่าเชื่อถือสมเหตุสมผล
มูลค่าเสื่อมสิ้น (Depreciation) กระบวนการลดมูลค่าของทรัพย์สินหรือสินทรัพย์สามัญในระยะเวลาที่กำหนดเพื่อสะสมค่าตัดราคาลงจากค่าที่มีตอนแรกเมื่อสินทรัพย์นั้นถูกซื้อหรือสร้างขึ้นมา การเสื่อมสิ้นเป็นกระบวนการทางบัญชีที่ใช้เพื่อนัดหน้าการลดมูลค่าของทรัพย์สินในบัญชีรายได้และกำไรขาดทุน เพื่อคำนวณภาษีเงินได้และการบัญชีที่ถูกต้อง
มูลค่าเสื่อมสิ้นสามารถคำนวณได้โดยใช้สูตรต่อไปนี้
มูลค่าเสื่อมสิ้น = มูลค่าทรัพย์สินต้นฉบับ−มูลค่าทรัพย์สินหลังเสื่อมอายุการใช้งานมูลค่าเสื่อมสิ้น=อายุการใช้งานมูลค่าทรัพย์สินต้นฉบับ−มูลค่าทรัพย์สินหลังเสื่อม
-
มูลค่าทรัพย์สินต้นฉบับ คือมูลค่าทรัพย์สินที่สัมภาษณ์เมื่อทรัพย์สินถูกซื้อหรือสร้างขึ้นเมื่อเริ่มการใช้งาน
-
มูลค่าทรัพย์สินหลังเสื่อม คือมูลค่าทรัพย์สินที่เหลืออยู่หลังจากการเสื่อมสิ้นแล้ว ซึ่งเป็นมูลค่าที่ระหว่างปัจจุบันและมูลค่าเสื่อม
-
อายุการใช้งาน คือระยะเวลาที่คาดว่าทรัพย์สินจะมีการใช้งานและใช้ประโยชน์ในธุรกิจ อายุการใช้งานสามารถกำหนดเป็นปีหรือระยะเวลาอื่น ๆ ตามลักษณะของทรัพย์สิน
การเสื่อมสิ้นมีวัตถุประสงค์หลักสองอย่างคือ
-
การบัญชี เสื่อมสิ้นช่วยในการบัญชีให้สอดคล้องกับความเป็นจริงของการเสื่อมสิ้นของทรัพย์สิน ซึ่งมีผลในการกำหนดมูลค่าสุทธิของทรัพย์สินในทุก ๆ ช่วงระยะเวลา
-
ภาษีเงินได้ เสื่อมสิ้นสามารถลดรายได้สูงสุดที่เสียภาษีได้ในการนับรายได้ของธุรกิจ ซึ่งจะส่งผลให้เสียภาษีน้อยลง
การเสื่อมสิ้นมีหลายวิธีที่สามารถใช้กำหนดอยู่กับกฎหมายและหลักสูตรทางการบัญชี วิธีที่นิยมใช้ในการเสื่อมสิ้นรวมถึง
-
วิธีเสื่อมสิ้นตามอายุการใช้งาน (Straight-Line Depreciation) วิธีนี้ใช้สูตรที่กำหนดให้มูลค่าเสื่อมลดลงที่เท่าเทียมกันในทุกปี. สูตรคือ มูลค่าเสื่อมสิ้น = (มูลค่าทรัพย์สินต้นฉบับ – มูลค่าทรัพย์สินหลังเสื่อม) / อายุการใช้งาน
-
วิธีเสื่อมสิ้นตามหน่วยการผลิต (Units of Production Depreciation) วิธีนี้ใช้สูตรที่กำหนดให้มูลค่าเสื่อมลดลงตามจำนวนหน่วยผลิตหรือการใช้งานจริง ๆ ของทรัพย์สิน. สูตรคือ มูลค่าเสื่อมสิ้น = (มูลค่าทรัพย์สินต้นฉบับ – มูลค่าทรัพย์สินหลังเสื่อม) / จำนวนหน่วยผลิตหรือการใช้งาน
-
วิธีเสื่อมสิ้นตามราคาที่ขายได้ (Declining Balance Depreciation) วิธีนี้ใช้สูตรที่กำหนดให้มูลค่าเสื่อมสิ้นมากที่สุดในปีแรกและลดลงในปีต่อ ๆ ไป. สูตรคือ มูลค่าเสื่อมสิ้น = (มูลค่าทรัพย์สินต้นฉบับ – มูลค่าทรัพย์สินหลังเสื่อม) x อัตราเสื่อมสิ้น
การเลือกวิธีเสื่อมสิ้นขึ้นอยู่กับลักษณะของทรัพย์สินและกฎหมายที่มีผลบังคับใช้ในสถานที่ที่ธุรกิจดำเนินงาน การประเมินและคำนวณเสื่อมสิ้นควรทำโดยระมัดระวังเพื่อให้คำนวณและบัญชีที่ถูกต้องตามกฎหมายและหลักสูตรการบัญชีที่ใช้ในธุรกิจนั้น ๆ